Ад стартап-экасістэм да фінансавання інавацый: EU4Digital пачынае аналіз прабелаў у заканадаўстве па ІКТ у прыярытэтных галінах

партнёрства (УП) у сферы ІКТ у прыярытэтных галінах, абраных краінамі-партнёрамі УП. Вынікі аналізу прабелаў стануць адпраўной кропкай для распрацоўкі рэкамендацый на карысць інавацый у галіне ІКТ у краінах Усходняга партнёрства.

Вызначаныя прыярытэтныя вобласці:

Новыя арганізацыйныя формы падтрымкі інавацый у сферы ІКТ (выбрана Азербайджанам)

У тым ліку:

1.       Праекты на аснове прыватна-дзяржаўнага партнёрства («федэратыўныя» праекты з удзелам некалькіх зацікаўленых бакоў). Для шырокага выкарыстання ключавых лічбавых тэхналогій (5G, вялікія дадзеныя, высокапрадукцыйныя вылічэнні, кібербяспека, фатоніка, робататэхніка і тэхналогіі электронных кампанентаў і сістэм) неабходна кансалідацыя намаганняў розных зацікаўленых бакоў (праекты дзяржаўна-прыватнага партнёрства). ЕС устанавіў дзяржаўна-прыватныя партнёрства (ДПП) у галіне кібербяспекі, фатонікі, высокапрадукцыйных вылічэнняў, робататэхнікі, Інтэрнэту будучыні (5G), ECSEL (электронных кампанентаў і ўбудаванага праграмнага забеспячэння) і фабрык будучыні.

2.       Кластары, фаблабы, акселератары, цэнтры кампетэнцый, цэнтры лічбавых інавацый. У ЕС існуе цэлы спектр арганізацыйных мадэлей падтрымкі інавацый:

• фаблабы —забеспячэнне стартапаў першымі сродкамі прататыпавання; 
• акселератары — дапамога лічбавым кампаніям у росце і маштабаванні; 
• цэнтры кампетэнцый — служаць каардынацыйным цэнтрам і канцэнтруюць даследаванні і распрацоўкі ў канкрэтных тэхналагічных абласцях;
• цэнтры лічбавых інавацый — кансультаванне МСП па лічбавых інавацыйных бізнес-мадэлях). 

Рэгулятыўныя інструменты для гэтых мадэлей у краінах Усходняга партнёрства распрацаваныя слаба, часта паміж імі адсутнічаюць стабільныя сувязі. Рэкамендацыі, распрацаваныя Фондам EU4Digital, накіраваныя на закрыццё гэтых прабелаў. Прыклады з ЕС ўключаюць Еўрапейскую платформу кластарнага супрацоўніцтва (ECCP), Еўрапейскую кластарную абсерваторыю, Еўрапейскую абсерваторыю кластараў і змен у галіне прамысловасці, Еўрапейскі стрэс-тэст для кластарнай палітыкі, Еўрапейскае стратэгічнае кластарнае партнёрства (ESCPs), Асамблею акселератараў , Форум аднарогаў, Форум інвестараў, Сетку стартапаў еўрапейскіх краін і Цэнтры лічбавых інавацый.

Экасістэмы для стартапаў і скейлапаў (сеткавыя інаватары і ўдзельнікі экасістэмы) (выбрана Малдовай)

Сеткавае ўзаемадзеянне дапамагае зацікаўленым бакам з розным досведам і патрэбамі знайсці адзін аднаго. Яно карыснае як у сталых экасістэмах (з вялікай колькасцю дзеючых асоб), так і ў экасістэмах ранняй стадыі (неабходнасць выяўлення зацікаўленых суб’ектаў і іх аб’яднання).

Рэкамендацыі, распрацаваныя Фондам EU4Digital, будуць накіраваныя на ўмацаванне экасістэмы стартапаў у Малдове шляхам падтрымкі развіцця інавацыйных кластараў, сетак і супольнасцей у рамках Нацыянальнай інавацыйнай палітыкі ці лічбавай палітыкі. Прыклады з ЕС ўключаюць: Універсальныя цэнтры (стартапы і экасістэмы маюць лёгкі доступ да ўсіх паслуг фінансавання і іншай падтрымкі на ўзроўні ЕС), Еўрапейская сетка падтрымкі прадпрымальніцтва; бізнес-цэнтры у Кітаі і Тайландзе; Еўрапейска-Японскі цэнтр прамысловай кааперацыі; База дадзеных доступу да рынкаў; Служба экспартнай падтрымкі (тэхнічная падтрымка і інфармацыя аб доступе да рынкаў для імпарту ў ЕС); партал Супольнасці сацыяльных інавацый; Еўрапейская асацыяцыя бізнес-анёлаў, пасяўных фондаў і іншых венчурных інвестараў на пачатковым этапе (EBAN); Бізнес-анёлы Еўропы; Партнёрства стартапы Еўропы (SEP) ; Асамблея акселератараў; Форум аднарогаў

латформа партнёрства EUCluster ; сетка Цэнтраў лічбавых інавацый па ўсім ЕС.

Доступ МСП да фінансавання лічбавых інавацый (выбрана Грузіяй і Украінай)

У працэсе свайго развіцця МСП сутыкаюцца з рознымі патрэбамі як па памеры, так і па тыпу інвестыцыйных фондаў:

• Раннія стадыі (стварэнне ідэй, пошук рынку) краудсорсінг, краудфандынг і краудінвестынг; перадкамерцыйныя закупкі і інавацыйныя ваўчары.
• Пачатковая і ранняя стадыя стартапа (патрабуецца больш грошай, высокія рызыкі) — бізнес-анёлы.
• Позняя стадыя стартапа (даказаны рынкавы попыт на прадукт ці паслугу, патрэбныя значна больш высокія інвестыцыі) — венчурныя фонды, гарантыі банкаўскіх крэдытаў.
• Бізнес, які маштабуецца — фондавыя рынкі і фондавыя рынкі росту.

ЕС дапамагае МСП атрымліваць доступ да фінансавання на ўсіх этапах іх жыццёвага цыклу. Усе краіны Усходняга партнёрства запрасілі доступ да існуючых інструментаў фінансавання і праграм ЕС для МСП.

Рэкамендацыі EU4Digital дапамогуць краінам Усходняга партнёрства стварыць фінансавыя інструменты і праграмы для інавацый у галіне ІКТ і атрымаць доступ да фінансавання ЕС для інавацый у галіне ІКТ.

Прыклады магчымасцей фінансавання ЕС для інавацый у галіне ІКТ: Праграма «Канкурэнтаздольнасць прадпрыемстваў і малых і сярэдніх прадпрыемстваў» (COSME);«Гарызонт» 2020;Фонд прамых інвестыцый COSME; Фонд крэдытных гарантый COSME (LGF); План дзеянняў па фінансавых тэхналогіях; Палажэнне аб еўрапейскіх венчурных фондах; Кіраўніцтва па краудфандынгу для МСП; Еўрапейская асацыяцыя бізнес-анёлаў, пасяўных фондаў і іншых венчурных інвестараў на пачатковым этапе (EBAN);Бізнес-анёлы Еўропы; Фонд Connecting Europe; Еўрапейскі фонд стратэгічных інвестыцый (EFSI).

Кіраванне правамі інтэлектуальнай уласнасці на лічбавыя інавацыі (выбрана Арменіяй)

Правы інтэлектуальнай уласнасці (ПІУ) падтрымліваюцца нарматыўнымі актамі, якія забяспечваюць інаватарам манапольныя правы на пэўны перыяд часу на пэўнай тэрыторыі.

Кіраванне ПІУ заключаецца не ў тым, як атрымаць патэнт, а ў тым, як выкарыстоўваць актывы ІУ ў бізнес-стратэгіях, што для МСП складана.

У цяперашні час усе краіны Усходняга партнёрства з’яўляюцца членамі Сусветнай арганізацыі інтэлектуальнай уласнасці (САІУ). Такім чынам, прававая база для працэдур атрымання патэнтаў і іх рэалізацыі, а таксама аўтарскіх і сумежных правоў паміж ЕС і УП ужо ўзгодненая.

Аднак у Арменіі ў 2019 годзе міжнародная каманда юрыстаў (Асацыяцыя юрыстаў Арменіі і Камітэт ІУ/ІТ Арменіі) правяла комплекснае даследаванне прававых тэкстаў па інтэлектуальнай уласнасці і выступіла з рэкамендацыямі па ўнясенні зменаў. Абмеркаванне ходу рэалізацыі гэтых рэкамендацый выявіла шэраг праблем, звязаных з арганізацыйнай структурай і патэнцыялам у Арменіі, якія павінны быць дэталёва вывучаны ў ходзе дзейнасці EU4Digital у рамках кампанента па інавацыях у галіне ІКТ.

Лічбавізацыя прамысловасці (лічбавая трансфармацыя МСП у традыцыйных сектарах) (выбрана Беларуссю)

Еўрапейскі саюз актывізуе лічбавізацыю еўрапейскай прамысловасці ў мэтах падтрымання яе глабальнай канкурэнтаздольнасці, надаючы асаблівую ўвагу традыцыйным сектарам і малым і сярэднім прадпрыемствам (МСП), а таксама ўліку рэгіянальных дыспрапорцый.

Мэтай ініцыятывы ЕС «Лічбавізацыя еўрапейскай прамысловасці» (2016 г.) з’яўляецца забеспячэнне прадпрыемстваў ўсіх памераў, лакалізацыі і сектараў у Еўропе роўнымі магчымасцямі карыстацца перавагамі лічбавых інавацый.

ЕС прапанаваў цэнтры лічбавых інавацый (ЦЛІ) у якасці ключавога інструмента для пераадолення існуючых дыспрапорцый у лічбавізацыі МСП ў розных сектарах і рэгіёнах.

Фонд EU4Digital будзе выкарыстоўваць вопыт ЕС, каб дапамагчы сфармаваць аснову для супрацоўніцтва паміж урадам, бізнесам, акадэмічнымі коламі і грамадствам у галіне лічбавізацыі прамысловасці, што павінна стымуляваць дыялог і новыя ініцыятывы ў Беларусі. 

Праз ініцыятыву EU4Digital Еўрапейскі саюз падтрымлівае рэформы і садзейнічанне развіццю даследаванняў у сферы ІКТ, стартапаў і інавацыйных экасістэм у рэгіёне Усходняга партнёрства, абапіраючыся на вопыт і перадавыя практыкі ЕС.