քարտեր

2. Որքանո՞վ են զարգացած վստահությունն ու անվտանգությունն Արևելյան գործընկերության երկրներում: Արդյո՞ք տարածաշրջանը հետ է մնում այս ոլորտում ավելի առաջադեմ թվային տնտեսություններից, և ինչպիսի՞ն են դրա հետևանքները

Արևելյան գործընկերության երկրներն ունեն զարգացած տեխնոլոգիական հիմք, երբ խոսքը վերաբերում է վստահության ծառայություններին, այնինչ ԵՄ անդամ պետությունների համեմատությամբ հիմնական տարբերությունն այն է, որ ԱլԳ երկրներից յուրաքանչյուրը գործում է մյուսներից տարբերվող կարգավորիչ շրջանակի հիման վրա: Արևելյան գործընկերության երկրների և ԵՄ անդամ պետությունների միջև վստահության ծառայությունների միջսահմանային փոխճանաչումը որոշակի ջանքեր է պահանջում կարգավորիչ և կազմակերպչական շրջանակների ներդաշնակեցման ուղղությամբ՝ անհրաժեշտ համատեղելիության մակարդակի հասնելու համար, երբ խոսքը գնում է Արևելյան գործընկերության երկրների միջև փոխադարձ ճանաչման պատրաստակամության մասին:

3. Այսպիսով, ի՞նչ է անում EU4Digital-ը` վստահության և անվտանգության ոլորտում առկա բացերը լրացնելու ուղղությամբ

Վստահության և անվտանգության բնագավառում «EU4Digital» ծրագրի հիմնական նպատակներն են` վստահության ծառայությունների միջսահմանային փոխադարձ ճանաչման համար հնարավոր խնդիրները բացահայտելն ու այդ խնդիրների հաղթահարման ուղղությամբ գործնական գործողությունների ծրագիր և աջակցություն առաջարկելը:

4. Ո՞ր երկրների միջև է EU4Digital-ը փորձարկում էլեկտրոնային ստորագրության համակարգը: Ի՞նչ է այն իրականում ներառելու

Թվային վստահության ծառայությունների բնագավառում EU4Digital-ի պիլոտային ծրագրերը նպատակ ունեն ապացուցել, որ 21-րդ դարի ժամանակակից հասարակությունում գոյություն ունեն գործընթացներ, գործիքներ և տեխնոլոգիաներ, որոնք ի վիճակի են երկու երկրներին հնարավորություն տալ ճանաչել միմյանց թվային վստահության ծառայությունները՝ այդպիսով զարկ տալով և զարգացնելով նրանց միջև թվային տնտեսությունը:

Կիրականացվի երկու պիլոտային ծրագիր, որպեսզի ի ցույց դրվի համատեղելի ու համապատասխանող թվային ստորագրություններ դնելու ու վավերացնելու հնարավորությունը: Ծրագրերից մեկում կներգրավվեն Արևելյան գործընկերության երկու երկրներ՝ Ուկրաինան ու Մոլդովայի Հանրապետությունը, իսկ մյուսում՝ Արևելյան գործընկերության և ԵՄ անդամ մեկական երկրներ՝ Ուկրաինան ու Էստոնիան: Էլեկտրոնային ստորագրության (eSignature) պիլոտային ծրագիրը մեզ կօգնի վեր հանել կարգավորումների, կազմակերպչական և տեխնիկական տեսանկյուններից առկա բացերն ու խոչընդոտները, ինչը թույլ կտա ուրվագծել հետպիլոտային գործողությունների ծրագիր՝ միջսահմանային փոխճանաչման պահանջվող մակարդակին հասնելու համար: Նախատեսվում է, որ պիլոտային ծրագրերը կիրականացվեն 2020 թվականի ապրիլ-սեպտեմբեր ամիսներին:

5. Եթե պիլոտային ծրագիրն աշխատի, արդյո՞ք այն կտարածվի ամբողջ տարածաշրջանի վրա: Վերջնարդյունքում կարո՞ղ ենք արդյոք հույս ունենալ, որ այն կընդգրկի ԵՄ ողջ տարածքը

ԵՄ անդամ պետությունների և Արևելյան գործընկերության երկրների միջև միջսահմանային փոխճանաչումը Վստահության և անվտանգության թիմի վերջնական նպատակն է: Դա հավակնոտ, բայց հասանելի նպատակ է: Առաջին քայլերը կլինեն պիլոտային ծրագրերի ընթացքում քաղած դասերի հստակեցումն ու բոլոր գործընկեր երկրների հետ դրանցով կիսվելը, իրավական, կազմակերպչական և տեխնիկական պատրաստվածության հասնելու նպատակով տարածաշրջանի համար ընդհանուր ուղեցույցների մշակումը, որպեսզի այդ ընդհանուր ուղին հնարավոր լինի տեղայնացնել ու ներառել Արևելյան գործընկերության բոլոր երկրների համար ազգային ճանապարհային քարտեզներում:

6. Որո՞նք են կիբերանվտանգության հետ կապված հիմնական մարտահրավերները տարածաշրջանում: Ինչպե՞ս է EU4Digital-ն օգնում ճկունության ամրապնդմանը գործընկեր երկրներում

Արևելյան գործընկերության երկրների կողմից արդեն իսկ իրականացված պետական կանոնակարգերի, քաղաքականությունների և անվտանգության միջոցառումների վերլուծությունը թույլ է տվել հստակեցնել տարածաշրջանում կիբերանվտանգության հետ կապված հիմնական մարտահրավերները, որոնք են.

• Կիբեր ոլորտում որակավորված կադրերի և ռեսուրսների պակաս.
• Անբավարար հատուկ և համակարգված ֆինանսավորում.
• Ազգային կիբեր ռազմավարությունները կայացած չեն, ժամանակվրեպ են և համահունչ չեն ԵՄ-ի Ցանցային և տեղեկատվական համակարգերի անվտանգության հրահանգին (ՑՏՀ հրահանգ).
• Հնացած ազգային օրենսդրություն, որը չի համապատասխանում ԵՄ գործող օրենսդրությանը և կիբերանվտանգության չափորոշիչներին.
• Ազգային մակարդակում կիբերռիսկերի կանոնավոր գնահատումներ չեն իրականացվել.
• Ազգային մակարդակում արտակարգ իրավիճակների ժամանակ գործողությունների պլաններ չեն մշակվել.
• Ազգային մակարդակում սահմանված չէ կամ թերի վիճակում է կրիտիկական տեղեկատվական ենթակառուցվածքների (ԿՏԵ) ցանկը:

«EU4Digital» ծրագրի շրջանակներում ազգային իշխանությունների համար հստակեցվել և պատրաստվել են կիբերանվտանգության ոլորտում մի շարք լավ պրակտիկաներ և առաջարկություններ՝ ուղեցույցների տեսքով: Այս ուղեցույցները առաջարկություններ են ներկայացնում կիբերանվտանգության զարգացման և այդ ուղղությամբ միջոցառումների մշակման, իրականացման, գնահատման ու աջակցման արդյունավետ պրակտիկաների մասին: Դա կնպաստի գործընկեր երկրների միջև ավելի ուժեղ և կենսունակ կիբերտարածության ձևավորմանը և կնվազեցնի ցանցային տեղեկատվական համակարգերի խափանման կամ ձախողման ռիսկերը:

Ավելին, Արևելյան գործընկերության յուրաքանչյուր երկրում կիբերանվտանգության մասին մանրամասն ակնարկը (ներկա վիճակը, հիմնական մարտահրավերները և երկրների անհատական զեկույցներում ներկայացված հաջորդական գործողությունները) ավանդ կունենա «EU4Digital. Արևելյան գործընկերության երկրներում կիբերճկունության բարելավում» ծրագրում: