Բիզնեսներն ու հաճախորդներն ապրանքներ և ծառայություններ գնելու և վաճառելու համար տեղափոխվում են առցանց տիրույթ, և այս միտումն ամրապնդվում ու ավելի ծայրահեղ դրսևորում է ստանում COVID-19 համավարակի պայմաններում: Առցանց տիրույթ տեղափոխվելիս բիզնեսները բախվում են երկու հիմնական մարտահրավերի. առցանց միջավայրում ապրանքները ներկայացնելու համար լրացուցիչ ներդրումների անհրաժեշտություն և առցանց միջավայրում գործելու համար նոու-հաուի ու հմտությունների բացակայություն: Միևնույն ժամանակ, ԵՄ-ն 2021 թ.-ին շրջանառության մեջ է դնում էլեկտրոնային կոմերցիայի ԱԱՀ-ի փաթեթ, որը փոխում է էլեկտրոնային կոմերցիայի գործընթացները, իսկ դրանց մասին գործարարներն ու կառավարությունները սահմանափակ տեղեկացվածություն ունեն: Այս նոր իրականության պայմաններում արևելյան գործընկեր երկրները աջակցության կարիք ունեն էլեկտրոնային կոմերցիայի անցնելու և դրան հարմարվելու համար:
Էլեկտրոնային կոմերցիայի վերաբերյալ EU4Digital-ի ուսումնասիրության նախադրյալները
ԵՄ-ն, որը ներկայումս ապրանքների երկրորդ խոշորագույն միջսահմանային գնորդն է, սահմանել է էլեկտրոնային կոմերցիայի իր սեփական կանոնները, գործընթացները, նոու-հաուն և շահագրգիռ կողմերի հետ փոխազդեցության ուղիները: Բնականաբար, անդամ երկրներն ակնկալում են, որ այս կանոնները պետք է հաշվի առնվեն և ի գիտություն ընդունվեն իրենց բոլոր առևտրային գործընկերների, ներառյալ ԵՄ-ն չներկայացնող բիզնեսների կողմից: Հակառակ դեպքում, տարբեր կանոնները ստեղծում են տարաբնույթ խոչընդոտներ, որոնք բարդացնում են էլեկտրոնային կոմերցիայի գործարքների իրականացումը:
Նման բարդություններից խուսափելու համար անհրաժեշտ է ներդաշնակեցնել թվային միջավայրն արևելյան գործընկեր երկրների և ԵՄ-ի միջև: Սա ներառում է էլեկտրոնային կոմերցիայի էկոհամակարգի ներդաշնակեցումը և ԵՄ օրենսդրության ու ստանդարտների հետ մոտարկումը: Այդ պատճառով EU4Digital-ը մշակեց ելակետային զեկույց և առաջարկություններ` ուղեցույց ապահովելով արևելյան գործընկեր երկրների և ԵՄ-ի միջև էլեկտրոնային կոմերցիայի ներդաշնակեցմանը երեք ոլորտներում` էկոհամակարգ, իրավական դաշտ և ստանդարտներ:
Հաջորդ քայլը. պիլոտային գործողության գործարկում՝ էլեկտրոնային կոմերցիայի հոսքերի ծավալներն ավելացնելու համար
Արևելյան գործընկեր երկրներում իրավիճակի գնահատման ընթացքում EU4Digital-ը վեր հանեց միջսահմանային էլեկտրոնային կոմերցիայի համար հետևյալ մարտահրավերները.
- ԵՄ տարածքում գործող խոշոր առևտրային հարթակները հասանելի են արևելյան գործընկեր երկրներում, բայց դրանք սովորաբար չեն օգտագործվում այնպիսի պատճառներով, ինչպիսիք են՝ տեղեկացվածության պակասը և ԵՄ շուկա մուտք գործելու բարձր գինը.
- Միջսահմանային առևտրի համար նախատեսված տեղական առևտրային հարթակներն արևելյան գործընկեր երկրներում սովորական երևույթ չեն և հարմարեցված չեն ԵՄ հաճախորդների պահանջներին.
- Միջսահմանային վաճառքի առաքման միջին ժամանակն արևելյան գործընկեր երկրներում ավելի երկար է, քան ԵՄ-ում:
Այս պատճառներն են EU4Digital-ին դրդել, որպեսզի վերջինս փնտրի հնարավոր լուծում, որը կնպաստի էլեկտրոնային կոմերցիայի էկոհամակարգի ամրապնդմանը և էլեկտրոնային կոմերցիայի ծավալների ավելացմանը: Էլեկտրոնային կոմերցիայի գործունեության շրջանակներում մշակված առաջարկություններից մեկն ընտրվել է, որպեսզի պիլոտային լուծում դառնա առաջացած մարտահրավերները հաղթահարելու համար: Պիլոտային լուծման էությունը կայանում է տեղական ապրանքների ազգային վիրտուալ պահեստներ / շտեմարաններ ստեղծելու մեջ՝ էլեկտրոնային կոմերցիայի ոլորտի դերակատարներին կապելու համար, որպեսզի նրանք կարողանան ավտոմատ կերպով տեղեկատվություն փոխանակել վաճառքի, մաքսային ծառայությունների և առաքման վերաբերյալ (տե՛ս ստորև ներկայացված նկարը):

Պատկեր 1. Էլեկտրոնային կոմերցիայի լուծում՝ վիրտուալ պահեստ
Վիրտուալ պահեստը կօգնի մանրածախ առևտրականներին, առևտրային հարթակներին, առաքման օպերատորներին և մաքսային մարմիններին՝ արտադրանքը արտերկրում վաճառքի դնելու և միջսահմանային առաքում իրականացնելու ժամանակ: Մասնավորապես, լուծումը կունենա հետևյալ առավելությունները.
- Մանրածախ վաճառքով զբաղվողներ. ծախսերի և ժամանակի արդյունավետություն: Բիզնեսներն իրական ժամանակում կառավարում են միասնական վիրտուալ պահեստում իրենց պաշարները, որն առևտրային հարթակներն իրենք կարող են օգտագործել ապրանքները վաճառքի տեղադրելու համար.
- Առևտրային հարթակներ. վստահություն և աճ: Թույլ տալով ինտերֆեյսերում ապրանքների ցուցադրումը՝ վիրտուալ պահեստը ծառայում է որպես հուսալի և իրական ժամանակի տվյալների շտեմարան, որն առևտրային հարթակներին հնարավորություն է տալիս ընդլայնել իրենց ապրանքային պորտֆոլիոն:
- Փոստային օպերատորներ. ժամանակին առաքում և որակ: Վաճառքի իրականանալուն պես առևտրային հարթակները վիրտուալ պահեստին ծրագրային ինտերֆեյսի (API) միջոցով ծանուցում են ուղարկում, որպեսզի ազգային փոստային ծառայությունը ժամանակին նախաձեռնի միջսահմանային փոխադրման ընթացակարգերը և 72 ժամվա ընթացքում առաքի ապրանքները.
- Վերահսկող մարմիններ. ապրանքների թափանցիկություն / որակ: Տվյալների շտեմարանը հիմք է ապահովում տեղական արտադրանքի որակի վերահսկման և ցուցակագրման համար:
Պիլոտային գործողության լրացուցիչ նպատակն արևելյան գործընկեր երկրներում էլեկտրոնային կոմերցիայի ոլորտի դերակատարների նախապատրաստումն է 2021 թ.-ից ԵՄ-ում ներդրված էլեկտրոնային կոմերցիայի ԱԱՀ փաթեթին: Պիլոտային երկրները հավելյալ տեղեկություններ կստանան առաջիկա փոփոխությունների մասին (տե՛ս ստորև բերված նկարը) և աջակցություն կստանան հետևյալ փոփոխություններին պատրաստվելու համար.
- Պարտադիր էլեկտրոնային մաքսային հայտարարագիր.
- 2021 թվականի հուլիսից բոլոր ծանրոցային օպերատորների համար իջեցված մաքսային վճարների տվյալների մատչելիություն.
- Ներդաշնակեցված նույնականացուցիչ (ID), որը ծանրոցում նշված բոլոր նույնականացուցիչները կապում է ներսում պահվող իրերի հետ:

Պատկեր 2. Էլեկտրոնային կոմերցիայի ոլորտում 2021 թ.-ին նախատեսվող փոփոխությունների համատեսքը
Էլեկտրոնային կոմերցիայի պիլոտային գործողությունը մեկնարկել է 2021 թ.-ի հունվարին՝ պիլոտային երկրների հետ հանդիպմամբ
Հետևելով էլեկտրոնային կոմերցիայի պիլոտային գործողության գաղափարին՝ Եվրոպական հանձնաժողովը որպես պիլոտային երկրներ հաստատեց Հայաստանի, Ադրբեջանի և Վրաստանի թեկնածությունը: Պիլոտային երկրների առաջին աշխատանքային հանդիպումը կազմակերպվեց նրանցից պաշտոնական հաստատման նամակները ստանալուց հետո, որով վերջիններս հաստատում էին իրենց մասնակցության պատրաստակամությունն ու պատրաստությունը: Հանդիպման ընթացքում EU4Digital-ի էլեկտրոնային առևտրի թիմը՝ առաջատար փորձագետ պրն. Վալտեր Տրեզեկի հետ միասին, ներկայացրեցին.
- Էլեկտրոնային կոմերցիայի գործողությունը, դրա ժամանակացույցը և ակնկալվող արդյունքները / ելքերը.
- Պիլոտավորման հղացքը և շրջանակը.
- Մասնակից կողմերի օգուտները.
- Ժամանակացույցը:
Ի՞նչ է լինելու հաջորդիվ
EU4Digital-ը սկսել է տեխնիկական հանդիպումներ անցկացնել յուրաքանչյուր պիլոտային երկրի նշանակված աշխատանքային խմբերի հետ: Աշխատանքային խմբերում ներգրավված են.
- Պիլոտային երկրում համակարգող հաստատությունը.
- Վիրտուալ պահեստի սեփականատերը.
- Առցանց մանրածախ առևտրականները.
- Ազգային փոստային ծառայությունը.
- Մաքսային մարմինները:
Այս հանդիպումների ընթացքում մասնակիցները քննարկում են պիլոտային ծրագրի իրականացման պահանջները, արևելյան գործընկեր երկրներում ապրանքների ցուցակագրման և միջսահմանային առաքման վիճակը:
Արևելյան գործընկեր երկրների և ԵՄ-ի միջև էլեկտրոնային կոմերցիայի ծավալներն ավելացնելու համար EU4Digital-ը Գերմանիային՝ որպես ԵՄ անդամ երկրի, առաջարկել է գերմանական առևտրային տարածք(ներ)ում ներկայացնել արևելյան գործընկեր երկրների մանրածախ առևտրով զբաղվողների ապրանքները: EU4Digital-ը համագործակցում է գերմանական ասոցիացիայի հետ, որը Ecommerce Europe-ի անդամ է, և որին աջակցում են ավելի քան 30,000 գերմանական ՓՄՁ-ներ: Քանի որ պիլոտային գործողության տիրույթը ներառում է վիրտուալ պահեստում ապրանքների ցուցակագրման համար ԵՄ ստանդարտների կիրառումը, դրա ավարտից հետո լուծումը կարող է տեղայնացվել ԵՄ այլ անդամների և արևելյան գործընկեր երկրների, ինչպես նաև Համաշխարհային փոստային միության կազմում ընդգրկված նույն չափորոշիչներն օգտագործող մինչև 192 երկրի միջև միջսահմանային էլեկտրոնային կոմերցիայի համար:
Ավարտված պիլոտային գործողությունը արևելյան գործընկեր երկրների համար կհանգեցնի երկու հիմնական արդյունքի.
- Պիլոտային գործողության ընթացքում օգտագործված (մշակված) վիրտուալ պահեստի փոխանցում.
- Առաջարկությունների ներկայացում արևելյան գործընկեր երկրներում լուծման (վիրտուալ պահեստ) լիարժեք ներդրման համար` գործընկեր երկրների միջև և ԵՄ-ի հետ էլեկտրոնային կոմերցիան խթանելու նպատակով: