Աջակցություն թվային նորարարություններին. ինչպե՞ս կարող են եվրոպական ՏՀՏ էկոհամակարգերը նոր թափ հաղորդել Արևելյան հարևանությանը

Վերջին ամիսներին «EU4Digital» ծրագրի ՏՀՏ նորարարությունների թիմն իր ջանքերը կենտրոնացրել էր Արևելյան գործընկերության տարածաշրջանում միասնական օրենսդրական դաշտի խթանման ուղղությամբ, որը կնպաստեր ՏՀՏ նորարարություններին՝ հիմնվելով ԵՄ կանոնակարգերի և լավագույն պրակտիկաների վրա:

Այս նպատակին հասնելու համար «EU4Digital» ծրագիրը վեր է հանել ԵՄ-ի և Արևելյան հարևանության միջև առկա հիմնական բացերն ու յուրաքանչյուր գործընկեր երկրի համար մշակել է ազգային քաղաքականության առաջարկություններ և դրանց իրականացման գործողությունների ծրագրեր՝ համաձայն յուրաքանչյուր երկրի կողմից ընտրված հետևյալ հատուկ քաղաքականության ոլորտների.

• Թվային նորարարությունների նկատմամբ մտավոր սեփականության իրավունքի կառավարում (Հայաստան).
• ՏՀՏ նորարարությունների աջակցմանն ուղղված կազմակերպական նոր ձևեր (Ադրբեջան).
• ՓՄՁ-ների համար թվային նորարարությունների ֆինանսավորման մատչելիություն (Վրաստան, Ուկրաինա).
• ՏՀՏ նորարարությունների էկոհամակարգեր ստարտափների և սքեյլափների համար (Մոլդովա).
• Արդյունաբերության թվայնացում (ավանդական հատվածներում գործող ՓՄՁ-ների թվային փոխակերպում) (Բելառուս):

Քաղաքականության առաջարկությունները և գործողությունների ծրագրերը հիմնված են քաղաքականության յուրաքանչյուր համապատասխան ոլորտում ԵՄ պրակտիկաների վերլուծության վրա:

Սույն հոդվածում ներկայացված է ԵՄ լավագույն պրակտիկաների նկարագրությունը ՏՀՏ նորարարությունների աջակցմանն ուղղված կազմակերպական նոր ձևերի ոլորտում, որը որպես գերակա քաղաքականության ոլորտ է ընտրվել Ադրբեջանի կողմից, բայց առանձնահատուկ արձագանք ունի ամբողջ տարածաշրջանի համար:Թվային նորարարությունների էկոհամակարգերը նրանք են, որոնք ստեղծվել են մարդկանց, ստարտափների ու ընկերությունների, ինչպես նաև տարատեսակ կազմակերպությունների կողմից, որոնք էլ համագործակցում են՝ որպես թվային նորարարությունների ստեղծման և աջակցության համակարգ: Նման էկոհամակարգի նպատակը նորարարական ընկերությունների կողմից արտադրողականության բարձր մակարդակի ապահովումն է՝ պահանջվող որոշակի ծառայությունների մատուցման միջոցով: Կազմակերպական նոր ձևերը տրամաբանական քայլ են այդպիսի

էկոհամակարգերի զարգացման գործում:

Նորարարական էկոհամակարգերի զարգացման քաղաքականությունը բխում է այն գիտակցումից, որ էկոհամակարգերում արտադրողականության հիմնական աղբյուրներն են կապերի որակը (ցանցերի ստեղծում), էկոհամակարգի դերակատարների որակն (կոմպետենցիաներ և հմտություններ) ու հաստատությունների որակը (կարգավորումների որակը և երկրում նորարարությունների շրջանակային պայմանները):

Դասական տեխնոլոգիական պարկերից, բիզնես ինկուբատորներից և տեխնոլոգիաների փոխանցման գրասենյակներից զատ՝ գոյություն ունեն կազմակերպական այլ ձևեր, որոնք կարող են աջակցել թվային նորամուծություններին: Թեև ԵՄ-ում դրանք բավականաչափ կայացած են, Արևելյան հարևանության երկրներում այդպիսինները հազիվ թե հանդիպեն: ԵՄ-ում գործում և ՏՀՏ նորարարություններին աջակցում են նորարարական էկոհամակարգերում անհրաժեշտ ծառայությունների մատուցման պահանջներին լավագույնս համապատասխանող կազմակերպական նոր ձևերի հետևյալ հիմնական տեսակները.

• Նորարարական կլաստերներ.
• Արագացուցիչներ (աքսելերատորներ).
• Կոմպետենցիաների կենտրոններ.
• Թվային նորարարական հանգույցներ.
• Պետություն – մասնավոր ձևաչափով գործընկերությունների վրա հիմնված նախագծեր (բազմաթիվ շահագրգիռ կողմերով «դաշնային» նախագծեր):

Նորարական կլաստերներ

Արդյունաբերական կլաստերների ուղղությամբ Եվրոպական հանձնաժողովի քաղաքականության համաձայն՝ կլաստերը մասնագիտացված ձեռնարկությունների (հաճախ` ՓՄՁ-ների) և հարակից այլ օժանդակ դերակատարների, այդ թվում՝ ներդրողների, համալսարանների ու հետազոտական կենտրոնների տնտեսական համագործակցության ձև է:

Նորարարական կլաստերները սովորաբար սահմանվում են որպես «ընկերությունների, հարակից տնտեսական դերակատարների և հաստատությունների խմբեր, որոնք տեղակայված են միմյանց մոտ և ձեռք են բերել բավարար մասշտաբներ` մասնագիտական գիտելիքներ, ծառայություններ, ռեսուրսներ, մատակարարներ և հմտություններ զարգացնելու համար»:

Ժամանակակից կլաստերային քաղաքականությունները նպատակ ունեն բարենպաստ գործարար էկոհամակարգ ստեղծել նորարարությունների և ձեռներեցության համար, որտեղ կարող են ի հայտ գալ նոր հաղթողներ՝ նպաստելով արդյունաբերական նոր արժեշղթաների և «զարգացող ճյուղերի» զարգացմանը: Դրա համար ժամանակակից կլաստերային քաղաքականությունները հետևում են համակարգային մոտեցմանը, որը միավորում է տարբեր քաղաքականություններ, ծրագրեր և գործիքներ` այդպիսով ոչ միայն աջակցելով ցանցերի ընդլայնման

գործողություններին և ստեղծելով այդ գործողությունները կառավարող ու ՓՄՁ-ներին աջակցության ծառայություններ մատուցող կլաստերային կազմակերպություններ, այլև զարգացնում են խելացի մասնագիտացման ռազմավարություններ, որոնք ստեղծվում են՝ հաշվի առնելով ոլորտային, աշխարհագրական և քաղաքականության օրինաչափությունները:

Կլաստերային նախաձեռնությունները կազմակերպված ջանքեր են՝ ուղղված կլաստերի մրցունակության ամրապնդմանը: Դրանք բաղկացած են գործնական քայլերից, որոնք կապված են այդ կլաստերների՝ իրենց ապագան ձևավորելու նպատակով ինքնակազմակերպվելու և նախաձեռնողականություն ցուցաբերելու կարողությունների հետ: Դրանք սովորաբար որդեգրում են ուղղահայաց (ներքևից՝ վերև) մոտեցում, իրականացվում են մրցակցային գործընթացի միջոցով և հաճախ ղեկավարվում են մասնագիտացված ՓՄՁ միջնորդների կողմից, ինչպիսիք են՝ կլաստերային կազմակերպությունները. իրավաբանական անձինք, որոնք աջակցում են նորարարական կլաստերներում համագործակցության, ցանցերի ընդլայնման և ուսուցման ամրապնդմանը՝ տրամադրելով բիզնեսի աջակցման մասնագիտացված և անհատականացված  ծառայություններ՝ հատկապես ՓՄՁ-ներում նորարարական գործունեությունը խթանելու համար:

Կլաստերային կազմակերպությունները վճռական դեր են խաղում որոշակի տարածաշրջանի մրցակցային առավելությունները և հարակից նորարարական հնարավորությունները սահմանելիս կառավարությանն աջակցելու հարցում՝ վերջինիս խելացի մասնագիտացման ռազմավարության և հաջորդիվ համատեղ ճանապարհային քարտեզների մշակման ու ներդրումային օրակարգերի ներդաշնակեցման նպատակով: Խելացի մասնագիտացումը ներառվել է 2014-2020թթ. համար ԵՄ համախմբման քաղաքականության մեջ՝ որպես «եվրոպական կառուցվածքային և ներդրումային հիմնադրամների աջակցության «էքս անտե (ավանս)»»: ԵՄ անդամ բոլոր երկրները և տարածաշրջանները պարտավոր էին մշակել խելացի մասնագիտացման ազգային և տարածաշրջանային հետազոտությունների և նորարարությունների ռազմավարություններ:

Կլաստերների զարգացման գործում ցանցերի հզորության շնորհիվ գոյություն ունեն կլաստերները միմյանց հետ կապող բազմաթիվ նախագծեր և նախաձեռնություններ: Օրինակ՝ Կլաստերների համագործակցության եվրոպական հարթակը (ECCP) կամ Եվրոպական կլաստերային դիտարանը:

ԵՄ պետական աջակցության կանոններն ու կլաստերային աջակցությունը ԵՄ պետական աջակցության կանոններում անդամ պետությունների կողմից հետազոտություններին, մշակումներին և նորարարություններին օժանդակելու առնչությամբ 2014թ.-ին մտցված փոփոխություններից հետո կլաստերներին տրամադրվող պետական ​​աջակցությունն այժմ իրականացվում է համաձայն Արգելանքից ազատման ընդհանուր կանոնակարգի: Իրավական դաշտն իրենից ներկայացնում է հստակ ուղեցույց՝ անդամ պետությունների կողմից կլաստերային աջակցության ֆինանսավորման սեփական կանոնակարգերի մշակման համար: ԵՄ-ի

Գիտահետազոտական և փորձակոնստրուկտորական աշխատանքների պետական աջակցության շրջանակը» նորարարական կլաստերները սահմանում է որպես «անկախ կողմերի (ինչպիսիք են նորարարական ստարտափները, փոքր, միջին և խոշոր ձեռնարկությունները, ինչպես նաև հետազոտություններով ​​և գիտելիքների տարածմամբ զբաղվող կազմակերպությունները, ոչ առևտրային կազմակերպություններն ու հարակից այլ տնտեսական դերակատարները) կառուցվածքային միավորներ կամ կազմակերպված խմբեր, որոնք կոչված են խթանելու նորարարական գործունեությունը` կարողություններով կիսվելն  ու գիտելիքների և փորձի փոխանակումը խրախուսելու, ինչպես նաև գիտելիքների փոխանցմանը, ցանցերի ընդլայնմանը, տեղեկատվության տարածմանն ու կլաստերում ներգրավված ձեռնարկությունների և այլ կազմակերպությունների միջև համագործակցությանն արդյունավետորեն նպաստելու միջոցով»: Ըստ նոր շրջանակի՝ նորարարական կլաստերին պետական աջակցություն կարող է տրվել, եթե այն «նպատակ ունի վերացնել շուկայում առկա խոչընդոտները, որոնք կապված են համակարգմանն առնչվող խնդիրների հետ, որոնք էլ խոչընդոտում են կլաստերների զարգացումը կամ սահմանափակում են կլաստերների ներսում և դրանց միջև փոխազդեցություններն ու գիտելիքների հոսքը: Պետական օգնությունը կարող է նպաստել այս խնդրի լուծմանը՝ նախևառաջ աջակցելով նորարարական կլաստերների համար բաց և ընդհանուր օգտագործման ենթակառուցվածքների ուղղությամբ ներդրումներին, և երկրորդ՝ օժանդակելով համագործակցության, ցանցի ընդլայնման և ուսուցման ամրապնդման ուղղությամբ կլաստերների աշխատանքներին՝ ոչ ավելի, քան 10 տարի ժամկետով»:

Աքսելերատորներ

Աքսելերատորները «հաստատուն, կոհորտայի վրա հիմնված ծրագրեր են, որոնք անցնում են սաղմնային ներդրումների, կապերի հաստատման, վաճառքների, մենթորության, կրթական բաղադրիչների փուլերով և գագաթնակետին են հասնում հրապարակային միջոցառմամբ կամ ցուցադրության օրով, որպեսզի արագացնեն իրենց աճը» (Սյուզան Քոհեն, «Ինչո՞վ են զբաղվում աքսելերատորները. բիզնես ինկուբատորներն ու հրեշտակները՝ ներսից»):

Թվային աքսելերատոր

Թվային աքսելերատորի օրինակ է EIT Digital-ի աքսելերատորը, որը սքեյլափ ընկերություններին օժանդակում է անցում կատարել «ձեռնարկությունից՝ գերիշխող ոլորտային խաղացողի»` եվրոպական արդյունաբերության խաղացողների նոր սերունդ ստեղծելու նպատակով:

EIT Digital-ի աքսելերատորն ընկերություններին օժանդակում է հետևյալ կերպ.

• Գործնական խորհրդատվություն՝ շուկա դուրս գալու ռազմավարության մշակման շուրջ.

• Հաճախորդների թիրախավորում և սեգմենտավորում.
• Ցուցադրությունների կազմակերպում՝ միջազգային միջոցառումների շրջանակներում.

• Կապերի զարգացում և գործարքների կնքում.
• Միջազգային շուկաներ դուրս գալու գիտելիքներին և «փափուկ վայրէջքին» ուղղված աջակցություն.
• Դրամահայթայթման խորհրդատվություն, ներդրողների հետ հանդիպումներին նախապատրաստում:

Աքսելերատորների համագումար

Աքսելերատորների համագումարը Եվրոպական հանձնաժողովի կողմից ստեղծված արդյունաբերական ցանց է, որը միավորում է աքսելերատորներին, ձեռներեցներին և քաղաքականության մշակողներին` Եվրոպայում վեբ ստարտափներին աջակցելու նպատակով: Կազմակերպությունն իր հովանու ներքո գործող առցանց համայնքի կառավարման միջոցով զբաղվում է վեբ ձեռնարկատիրության խթանմամբ՝ գիտելիքներով և լավագույն պրակտիկաներով կիսվելու, վեբ ստարտափների վերաբերյալ հետազոտություններ ու տվյալներ հավաքելու և միջոցառումներ ու աշխատաժողովներ կազմակերպելու համար:

EIC Accelerator Pilot (Եվրոպական նորարարական խորհրդի պիլոտային աքսելերատոր)

Enhanced EIC pilot-ը (Առաջադեմ եվրոպական նորարարական խորհուրդ pilot) շահույթ հետապնդող ընկերություններին խրախուսում է ԵՄ հարթությունում ներկայացնել իրենց առավել նորարարական գաղափարները, որոնք բարձր ռիսկային բնույթի պատճառով չեն կարող ֆինանսավորում գտնել շուկայում: ԵՄ անդամ պետություններից կամ «Հորիզոն 2020»-ին ասոցիացված երկրներից (ներառյալ Հայաստանը, Վրաստանը, Մոլդովան և Ուկրաինան) որևէ մեկում տեղակայված նման ստարտափներն ու ՓՄՁ-ները ԵՄ ֆինանսավորում և աջակցություն կարող են ստանալ շուկայաստեղծ ներուժ ունեցող ճեղքումային նորարարական նախագծերի համար:

EIC Accelerator Pilot-ը փոքր և միջին բիզնեսներին առաջարկում է հետևյալ օգնությունը.

• Բիզնես նորարարական դրամաշնորհներ.
• Յուրաքանչյուր ընկերության համար մինչև 15 մլն. եվրոյի չափով կապիտալի ֆինանսավորում.
• Անվճար բիզնես ուղեկցում (քոուչինգ):

ԵՄ պետական աջակցության կանոններն ու կլաստերային աջակցությունը

Քանի դեռ աքսելերատորներն իրականացնում են «նորարարություններին ուղղված օժանդակ ծառայությունների» կամ «նորարարություններին ուղղված խորհրդատվական ծառայությունների» մատուցում, դրանց գործունեությունը կարող է կանոնակարգվել ըստ ԵՄ-ի «Գիտահետազոտական և փորձակոնստրուկտորական աշխատանքների պետական աջակցության շրջանակի» կարգավորումների:

Կոմպետենցիաների կենտրոններ

Կոմպետենցիաների կենտրոնների (գերազանցության կենտրոններ) ընդհանուր սահմանում գոյություն չունի: Դրանք կարող են լինել կոնկրետ կազմակերպության շրջանակներում գոյություն ունեցող «գիտելիքների և ռեսուրսների եզակի պահոցներ՝ նախատեսված բազմաթիվ բիզնես ոլորտների համար», կարող են հանդես գալ որպես «պետական մարմինների, գիտահետազոտական և փորձակոնստրուկտորական հաստատությունների ու ձեռնարկությունների միջև նորարարական համագործակցության վրա հիմնված ասոցիացիաներ» կամ որպես «իրենց բնագավառում միջազգային ճանաչում ունեցող մի քանի հետազոտական խմբերի կոնսորցիում»:

ԵՄ պետական աջակցության կանոններն ու կլաստերային աջակցությունը

Քանի դեռ կոմպետենցիաների կենտրոններն իրականացնում են «նորարարություններին ուղղված օժանդակ ծառայությունների» կամ «նորարարություններին ուղղված խորհրդատվական ծառայությունների» մատուցում, դրանց գործունեությունը կարող է կանոնակարգվել ըստ ԵՄ-ի «Գիտահետազոտական և փորձակոնստրուկտորական աշխատանքների պետական աջակցության շրջանակի» կարգավորումների: Դրանք իրականացնում են նորարարական նախագծեր և, ի աջակցություն նորարարությունների, կարող են այլ կազմակերպական ձևերի, այսինքն՝ թվային նորարարական հանգույցների զարգացման հիմք դառնալ:

Թվային նորարարական հանգույցներ

Թվային նորարարական եվրոպական հանգույցներ

Թվային նորարարական հանգույցները «մեկ պատուհան» սկզբունքով գործող ունիվերսալ կենտրոններ են, որոնք ընկերություններին օգնում են թվային տեխնոլոգիաների օգտագործմամբ ավելի մրցունակ դարձնել իրենց բիզնեսները / արտադրությունները, ինչպես նաև ապրանքներն ու ծառայությունները: Դրանք հասանելիություն են ապահովում ամենաթարմ գիտելիքի, փորձի և տեխնոլոգիաների նկատմամբ` իրենց հաճախորդներին աջակցելով թվային նորարարությունների պիլոտավորման և փորձարկման հարցում: Թվային նորարարական հանգույցներն (ԹՆՀ) անհրաժեշտության դեպքում ցուցաբերում են նաև գործարար և ֆինանսական աջակցություն՝ այդ նորարարությունները կյանքի կոչելու համար: ԹՆՀ-ն տարածաշրջանային բազմակողմ համագործակցություն է, որը ներառում է այնպիսի հաստատություններ, ինչպիսիք են՝ գիտահետազոտական և փորձակոնստրուկտորական կազմակերպությունները, համալսարանները, ոլորտային միությունները, առևտրի պալատները, ինկուբատորները / աքսելերատորները, զարգացման գործակալություններն ու կառավարությունները:

Եվրոպական հանձնաժողովը ձգտում է, որպեսզի բոլոր ընկերություններն իրենց տարածաշրջանում ունենան ԹՆՀ, որի միջոցով դրանք պետք է մուտք ունենան իրենց կազմակերպություննեի և գործունեության թվայնացման համար անհրաժեշտ

կոմպետենցիաների նկատմամբ: Ավելին, գոյություն ունեցող հանգույցների կողմից ծառայությունների մատուցումը կարող է ամրապնդվել ԹՆՀ-ների համաեվրոպական ցանցի ստեղծմամբ:

Նորարարությունների և տեխնոլոգիաների եվրոպական ինստիտուտի (EIT) նորարարական հանգույցներ

EIT-ի նորարարական հանգույցների խիստ դինամիկ ցանցը զարգացվել է ԵՄ շրջանակներում ազգային ու միջսահմանային համագործակցության ապահովման և համատեղ ծրագրերի ու նախագծերի համար տարածաշրջանային էկոհամակարգերը, գործընկերների կարողությունները, գործարաններն ու դասասենյակներն առաջարկելու նպատակով:

Նորարարական հանգույցները կենտրոնանում են որոշակի ոլորտում նորարարական ապրանքների, ծառայությունների և դասընթացի մշակման վրա՝ ձեռնարկելով այդ ոլորտում առկա հիմնական մարտահրավերների հաղթահարմանն ուղղված նպատակային գործողություններ:

Բոլոր նորարարական հանգույցների առանցքային գործառույթներն են.

• Կապակցվածություն. դրանք ֆիզիկական տարածք են ապահովում՝ տեղական էկոհամակարգի ներսում փոխգործակցության համար.
• Գիտելիքի կառավարում. դրանք գործառնում են որպես գիտելիքի փոխանակման կետրոններ.
• Գործունեության կառավարում. դրանք հանդես են գալիս որպես գործունեության բազմաթիվ ձևերի կենտրոն:

Թվային նորարարական հանգույցների DIHNET.EU առցանց համայնքային հարթակ

DIHNET.EU նախագիծը հնարավորություն է տալիս համակարգել եվրոպական, ազգային և տարածաշրջանային նախաձեռնությունները, որոնք անմիջականորեն աջակցում են թվային փոխակերպմանը և թվային նորարարական հանգույցներին: Ծրագիրը, կենտրոնանալով ԹՆՀ-ների վրա, նպատակ ունի ստեղծել կայուն համաեվրոպական ցանց՝ գործող տարբեր ԹՆՀ-ների, դրանց ցանցերի և այլ հիմնական շահագրգիռ կողմերի միջև համագործակցության խթանման միջոցով: DIHNET.EU համայնքը առցանց հարթակ է մշակել ԹՆՀ-ների համար և վերջիններիս թույլ է տալիս կազմակերպել հանդիպումներ, փոխանակումներ, քննարկումներ, ինչպես նաև պարզել, թե իրենց պակասող փորձի որ մասն է հնարավոր գտնել ԵՄ այլ երկրներում:

Թվային նորարարական հանգույցների կատալոգ

Թվային նորարարական հանգույցների կատալոգն իրենից ներկայացնում է թվային նորարարությունների հանգույցների «դեղին էջեր»: Յուրաքանչյուր սուբյեկտն իր մասին տեղեկատվությունը տրամադրում և լրացնում է ինքնուրույն: Կատալոգում առկա բոլոր գրառումները ներկայում ենթարկվում են ստուգման՝ մի շարք

չափանիշների համապատասխանելու համար:

Պետություն – մասնավոր ձևաչափով գործընկերությունների վրա հիմնված նախագծեր (բազմաթիվ շահագրգիռ կողմերով «դաշնային» նախագծեր)

Թվայնացման ոլորտային ռազմավարությունն ընդգծում է, որ հիմնական տեխնոլոգիաների ներդրման համար անհրաժեշտ է բազմաթիվ շահագրգիռ կողմերի ջանքերի համախմբում՝ դաշնային նախագծերի շրջանակներում, ընդ որում՝ այդ նախագծերը պետք է իրականացվեն պետություն – մասնավոր ձևաչափով գործընկերությունների հիման վրա: Այդ նպատակով ԵՄ-ն պետություն – մասնավոր ձևաչափով գործընկերություններ (ՊՄԳ-ներ) և համատեղ ձեռնարկ է սկսել թվային տեխնոլոգիաների մի շարք առանցքային ոլորտներում, ինչպիսիք են՝ 5G տեխնոլոգիաները, մեծ տվյալները, բարձր արդյունավետության հաշվողական տեխնոլոգիաները, կիբերանվտանգությունը, ֆոտոնիկան, ռոբոտաշինությունը և էլեկտրոնային բաղադրիչներն ու համակարգերը: Պետություն – մասնավոր ձևաչափով գործընկերությունների մեխանիզմն իրավական կաղապար է ապահովում ֆինանսական, մարդկային ու ենթակառուցվածքային ռեսուրսների միավորման, ինչպես նաև կրիտիկական զանգվածի հավաքման և հետազոտությունների ու նորարարությունների մասշտաբայնացման համար, որոնք անհրաժեշտ են սոցիալական կարևորագույն մարտահրավերներին և ԵՄ քաղաքականության հիմնական նպատակներին անդրադառնալու համար:

Կարգավորում

Հետազոտությունների և նորարարությունների խրախուսման նպատակով «Եվրոպական միության գործունեության մասին» պայմանագիրը (ԵՄԳՊ) ներառում է երկու հոդված, որոնք իրավական հիմք են ծառայում հետազոտությունների և նորարարությունների ոլորտում պետություն – մասնավոր և պետություն – պետություն ձևաչափով համագործակցությունների հաստատման համար:

• ԵՄԳՊ 187-րդ հոդվածը վերաբերում է պետություն – մասնավոր գործընկերություններին, որոնց, որպես կանոն, մասնակցում են ԵՄ-ն, ոլորտային միություն(ներ)ը և այլ գործընկերներ: Այս գործընկերությունները ղեկավարվում են իրավաբանական անձանց կողմից, որոնք կոչվում են «համատեղ ձեռնարկություններ», և որոնք պատասխանատու են իրենց գործունեության տիրույթում հետազոտական օրակարգի իրականացման համար:
• ԵՄԳՊ 185-րդ հոդվածը վերաբերում է պետություն – պետություն ձևաչափով գործընկերություններին, որոնց դեպքում ԵՄ-ն ներգրավվում է ԵՄ մի շարք երկրների կողմից իրականացվող գիտահետազոտական և փորձակոնստրուկտորական ծրագրերում:

Պետություն – մասնավոր ձևաչափով բոլոր գործընկերությունները, որքանով որ դրանք ԵՀ պայմանագրի առարկա են համարվում, որակավորվում են որպես պետական պայմանագրեր կամ կոնցեսիաներ: Պետություն – մասնավոր գործընկերությունների ու «Պետական գնումների և կոնցեսիաների մասին» համայնքային օրենքի

համաձայն՝ գոյություն ունեն պետություն – մասնավոր գործընկերությունների երկու հիմնական տեսակներ.

• Ինստիտուցիոնալացված պետություն – մասնավոր գործընկերություններ, որոնք համատեղ կարգով իրականացվում են ինչպես պետական, այնպես էլ՝ մասնավոր գործընկերների կողմից՝ հանրային ծառայություններ մատուցելու նպատակով:
• Հանձնաժողովի և ոլորտային գործընկերների միջև պայմանագրային պայմանավորվածության հիման վրա կոնցեսիաների, իմա՝ պետություն – մասնավոր պայմանագրային գործընկերությունների շնորհում:

Հետագա քայլեր

ՏՀՏ նորարարություններին աջակցելու համար կազմակերպական նոր ձևերի բնագավառում ԵՄ լավագույն պրակտիկաների վերաբերյալ EU4Digital-ի ՏՀՏ նորարարությունների թիմի կողմից մշակված ամբողջական զեկույցն օգտագործվել է Ադրբեջանի համար բացերի վերլուծության շրջանակի մշակման գործում: EU4Digital-ի ՏՀՏ նորարարությունների թիմը բացերի վերլուծության հիման վրա Ադրբեջանի համար մշակել է քաղաքականության առաջարկություններ և քաղաքականության իրականացման գործողությունների ծրագիր՝ համաձայնեցված ազգային գործընկերների հետ: Գործողությունների ծրագիրը սահմանում է իրագործմանը և միջամտությանը վերաբերող վեց հիմնական առաջարկություն` կոնկրետ քայլերով և նկատառումներով: Գործողությունների ծրագիրը կարող է հիմք ծառայել հետագա գործունեության և ազգային շահագրգիռ կողմերի ներգրավմամբ հնարավոր համատեղ անկախ նախագծերի համար: «EU4Digital» ծրագրի հետագա գործողությունները (դասընթացներ, ուսումնական այցեր, ցանցային միջոցառումներ, առաջխաղացման գործողություններ և այլն) շահագրգիռ կողմերին կօգնեն բացերի վերացմանն ուղղված իրենց հետագա գործունեության մեջ:

ԵՄ լավագույն փորձի ընդօրինակումն այսպիսով կօգնի խթանել Արևելյան գործընկերության երկրներում լավ գործառնող օժանդակ կազմակերպություններով ՏՀՏ նորարարությունների և ստարտափների հասուն էկոհամակարգի զարգացումը:

Ի վերջո, ընդհանուր օրենսդրական դաշտն Ադրբեջանին հնարավորություն կտա օգտվել ԵՄ թվային միասնական շուկայից և ԵՄ անդամ երկրների գործընկերների հետ փոխանակվել ու զարգացնել նորարարական նոր գաղափարներով: